ढेलका ओड्ड़ा

     ओंटा अंज-खंज गहि टोड़ंग परता रहचा। एका बीरी पूरूबे तरते ताका-धुक्का बर'ई आ बीरी ख़ामी गहि टोड़ंग पच्छिमे डगमगरी-लेवख़री अरा एका बीरी ताका-फुली पच्छिमेनती बर'ई आबीरी ई टोंड़ग पूरूबे डग मगरी'ई । ई ख़ामी गही टोंड़ग नू ओंटा ढेलका ओड्ड़ा सय (7) गोटंग बी टिड़चकी रहचा। इबड़ा बी ती सय जोनी गहि जिया जन्तु उरखर। ओंटा बी ती होरमर ती कोहा अड्डो कुन्दरा। एँड़ता (दूसरा) ती लकड़ा। एनेम मेढ़हो,हुँडरा,नेरर,ओसगा अरा होरमर ती लेंडरे आलस मंज्जस। ई लेक्खा ईर सय (7) भाई-बहिन मंज्जर।
     कोहा भाईस अड्डोस तनिक परिदका रहचस। ईस गे लूर-बुधही मंजकी रहचा। बिड़ना उल्ला बरचकी रहचा। बिड़ना ती ख़ामी गही टोंड़ग पड़पड़ ना खा़इया केरा। ई खा़इका ख़ामी गही टोंड़गनू चि:च्च लगिया केरा। अडरा मनर ढेलका ओड्ड़ा तरा काला हेल्लरा। ख़द्दर मल परिदका,रहचर तो एका से भोंग उरखोर। आर गहि दुयो आयो-बबर आरिन बच्छाबआ गे चिंख़नुम-ओलखनुम चें-चें नननुम चि:च्च गहि अडरा मंइय्या उउड़ियरा लगियर आबीरिम ईर दुयो झनर झोल्लरर दरा केच्चर केरर। 
     अक्कु इबड़ा बोलो ख़द्दर ननोर तो एन्देर ननोर,ख़ेअना दिम रहचा। पहें कोहा भाईस अड्डोस सेयान रहचस। आस होरमारिन ब'ई तुरू हबका - हबका उस्सका ख़ल्ल (जोता हुआ खेत) तरा ओथरस। ई लेक्खे आर बच्छरर केरर। कोहा भाईस होरमर गे तम्हैं-तम्हैं ओना-मोख़नन जोगाड़ ननर की पोसचस-परदाचर आर परिदयर केरर ख़ने आरिन ओनताअना-मोख़ताअना नू ससाइत मना हेल्लरा। अवंगे कोहा भाईस होरमा तंगड़ी बगारिन आनियस। ए:रा भाई गुठियरो अक्कु नाम परिदकत केरकत से-ले नम्हय ओन गुसन रअना दव मल मानो। नाम ओन गुसन उज्जा-बिज्जा पोलोत। तंगआ-तंगआ उज्जना गहि अड्डा बेद्दना चाड़ र'ई । एन्ने घोखअर की आर डेरा-डंडन अम्बर दरा काला हेल्लरर। कानुम-कानुम डाहरे नू ओनगुसन टका-टुकू परता अरा पतड़ा ख़खरा ख़ने कोहा अड्डो भाईस मेढ़होसिन बाचसनीन इसानुम रआ निंग्गा गे उज्जा -ओक्का गे अड्डा ख़खरा। निग्हय जीना-पानी इसानुम दवले मानो। आस कोहा भाईस गहि कत्थन मेनर असानुम रइह केरस। 
     बच्छारका भाईर मुन्धभारे काला हेल्लरर। कानुम -कानुम जोक्ख गेच्छानुम लाता अरा भुंडू ख़खरा ख़ने कोहा भाईस नेररन बाचस नेर्र भाई नीन इसानुम रआ निंग्हय उज्जना-ओक्कना इसानुम रओ। मुन्धभारे केरर ख़ने टका-टूकू अरा चिपो पतड़ा एथरा। अड्डो भाईस,हुँडरा भाईसीन इसानुम रआ गे आनियस हुँडरा भाईस इसानुम रइह केरस। कालो बीरी मुन्धभारे ता डहरे नू अंज-खंज टोंड़ग ख़खरा से-ले लकड़ा भाईसीन अड्डो भाईस,ईसीन इसानुम उय्यस। लकड़ा भाईस टोंड़ग-पतड़ानू कोरचस केरस। जोक्क गेच्छा मुन्धभारे केरकन ती फड़ेल (समतल)अड्डा नू अगम झुंड अरा लाता एथरा ख़ने कोहा भाईस ओसगा भाईसीन बाचसनीन इसानुम लातानू कोरअर की रआ। ओसगा भाईस असानुम रइह केरस। पंचे (पाँच)भाईय्योर गे उज्जना- ओक्खना गहि अड्डा ख़ख़रा।
     ई लेक्खे अक्कु कोहा भाईस अड्डोस अरा होरमर ती लेंडरे सन्नी भाईस आलस बच्छेरस केरस। पंचे भाइय्योरिन अम्बिका ख़ोख़ा ओन्टा राजास गहि पोखारी डिपानता पीपर मन्न किइय्या डेरा नंज्जर। उज्जा -ओक्का गे कुक्कोस दवा-बीरो गहि नलख ओर नंज्जस। आस गुसन बेमरहा आलर अगम बरआ हेल्लरर। आस गहि दवा तूरू आलर बेस मना काला लगियर। चारियो चौगुड़े आस गहि नामे बिंड़रा दरा डहो-डहो मंज्जा।
     ओंगहोन राजास गहि रानी अगम जोर से बीमार मंजा। आस अदि गहि दवा बीरो ननतआ-ननतआ हारचस केरस। आस गहि नोकर - चाकरर अरा अजीर-बजिरर राजास गुसन केरर दरा आसीन तिंग्गियर की पुखारी गुस्ता झलझबरा पीपर मन्न किइय्या ओन्टा नवाचाकरस डेरा-बसर ननजकस रअदस आस गहि दवा तूरू ढेर बग्गा आलर बेस मंज्जर केरर। गोटा पइटा नू आस गहि नामे ख़रख़ा लगी। आसीन बेल बखड़ी नू एड़अर दरा बाचर दवा ननताच एरा। राजास आसीन तिंग्गियस एंग्हय रानी अगम जोर से बेमार र'ई । दवा ननतआ-ननतआ हारचकन  केरकन। आलर बअनर आद लकड़ा अरा भेढ़हो गहि दूधहीन ओनो तबहे बेस मनो। नीन इबड़ा दूधहीन ओन्दरा ओंगोय? नवाचाकरस राजास गहि बाचकन भाईर गच्छरस। राजास बाचस नीन अराह बाचकन आलोन ओन्दरोओय अरा रानीन बेस ननोय होले निंग्गा गे एका बग्गा कचा बकसीस नू चिओन। आस सोचचस ई पदनास लकड़ा अरा मेढ़हो गहि दूधहीन ओंदरआ पोल्लोस? आस नना बीरो तुरू बेस ननोस होले तनिम पैसा चिअना मनो। 
     आस डेरा किरय्यस दरा राजास गुसन गच्छरकन तंग्हय कोहा भाईस आड्डोसिन तिंग्गयस अरा रायमसूरा मेंज्जस। ख़ने आड़ो भाईस आसीन बाचस ईद कोहा नलख निग्गा गे मल्ली। निग्हय लकड़ा अरा मेढ़हो भाईस रअनर मला?आर ईकला काम चिओर। कला नीन आर गुसन,आर निंग्गा गे राजास गहि अराहबाचका आलोनन जोगाड़ ननोर चिओर। 
     कोहा भाईस गहि तिग्गिका लेक्खअम आस लकड़ा भाईस गहि डेरा गुसन केरस दरा चिचयार-चिचयार गूल नना हेल्लरस लकड़ा भाई,लकड़ा भाई। लकड़ा भाईस तंग्हय सन्नी भाईस गहि लबजन लखचस दरा टोंड़ग ती उरखस की मेंज्जस-निंग्गा गे एन्देर नलख र'ई जे नीन एंग्गन मेख़ा लगदय? ख़ने आस राजास गहि अराहबाचका कत्थन तिंग्गियस चिच्चस। तब लकड़ा भाईस बाचस ईद कोहा नलख मल्ली। लकड़ा टोड़ग नू कोरचा दरा पतड़ानता लकड़िन गहि दूधहीन समा नंज्जा अरा टोडंग तरा होरमा लकडान ओन्दरा दरा कूटी उरखा। आद तंग्हय आलीन एदचा दरा तिग्गियस एरा ईद निग्ग नासगो तलई। इदि मइय्या नीन घोड़ो अरगर दरा गुचा। बाघिन आसीन घोड़ो नंज्जा दरा मुन्ध-मुन्ध काला हेल्लरा आदि गहि ख़ोंख़ा होरमर डुरियारकर रहचर।  
     आर होरमर मेढ़हो गहि अड्डा गुसन केरर। आल कुक्कोस असन हूँ मुंधता लेक्खअम चिच्चयारा हेल्लरस मेढ़हो भाई,मेढ़हो भाई तग्हय सन्नीस गहि चालन लखचा दरा बसान ती बहरी उरखा। आद मेंज्जा निंग्गा गे एन्देर नलख मंज्जा जे नीन एंग्हय गुसन बरचकय,आस राजास गहि तिग्गिका बाचकन तिंग्गयस चिच्चस। मेढ़हो मंदा नू केरा दरा मेढ़होर गहि दूधहीन जोगाड़ ननार पतड़ानता तंग्हय संग्गे मेढ़होरिन ओन्दरा दरा बरचा। ईर हूँ आर संग्गेम डुरियारर। कुदहा किंकोर मंज्जर केरर। ढ़ेर गेच्छा गुटी तांता लगिया केरा। 
     ईर होरमर बेलबखड़ी गहि दूरा काला हेल्लरर। नवा चाकरस बाघिन नू घोड़ो अरगर मुन्धभारे रहचस। नवाचाकरस गहि झुंड संग्गे बरनन राजास गहि आलर ईरियार दरा राजासिन तिंग्गियर। होरमी किंकोर गरजारनुम,चिंघाड़नुम बइयन अंगलाअर काला लगियर। राजास ईरिन एरर एलचर असरा हेल्लररस। आस बाचस नवाचाकर-नवाचाकर नीन होरमी बाघ-भलून किरतआ। रानी सहिबा बेस मंज्जा केरा। निग्गा गे होरमी गच्छरका पैसान चिअदन। राजास इलचियस दरा एका बग्गे पैसान चिच्चस। आस हुरमी पैसन इंजरस दरा अलखनुम तंग नासगो मइय्या घोड़ो अरगर बसा तरा किरयस। किरो बारी लकड़ा (बाघ)अरा मेढ़होन तंग्हय-तंग्हय बसा नू अम्बियस चिच्चस। 
     अन्तले आ राजास गहि अम्बर मुन्धभारे कालर एँड़ता गोलस गहि पोखारी कूटिनता पीपर मन्न गुसन बसा उइय्यर। उज्जा-ओक्कागे आलस इसान हूँ दबाई-बीरो नना हेल्लरस। मुन्ध नू एका गोलस अगम बग्गे रूपया-पैसा चिच्चकस रहचस आस गे आ नवाचाकरस गहि चिच्चका पैसन किरतअना हीलोभ बरचा। गोल्लस आ नवाचाकरसिन तंग्हय दरबार नू एडास दरा ब'अचस । ए नवाचाकर नीन गा अगम कारीगर रअदय। एंग्गा गे ओन्टा इन्दरा अरख़तअना र'ई। से-ले नीन बरा दरा नलखन ओर नना। गोलस नवाचाकरसिन इन्दरा नू भटअर दरा पिट्टर आस गहि पैसन बच्चा गे सोचस। इदीन नवा चाकारस अक्खस केरस। अवंगे नवाचाकरस तंग्हय कोहा भाईस अड्डोस गुसन राय-मसूरा नाना गे केरस। कोहा भाईस बाचस बुचू निंग्गा गे ईद कोहा नलख मल्ली। निंग्हय ओसगा भाईस रअदस मला आस निंग्गन खेअननती बच्छाओस। आसीन बअके ढेर गेच्छा ती लाता उम्पोस दरा कूबी गहि पेन्दा गुटि होओस। एकाबीरी गोलस गहि जोंख़र कूबी (इन्दरा) नू ख़ज्जन खतरतअना ओर ननोर आबीरी नीन लातान ती मनार उरखके कालके। ईद एका सुन्दर बच्छरना गहि जोगाड़ तली।
     गोलस तंग्हय जोंख़ारिन एड़दस दरा आनियस एका बीरी नवा चाकरस कूबी नू एत्तोस आबीरी नीम मइय्यन ती ख़ज्जन धड़ाधड़ टिड़के चिअके आस कूबीनुम खेओस कालोस होले नीम आस गहि बसानू उईका पैसान कालर होरमीन ले ओंदरके। ख़ने आर बाचर हुजूर एम निग्हय बाचका भेसेम ननोम। नवाचाकरस कूबी अरख़ा गे कूबी नू ईत्तियस ख़ने गोलस गहि जोंख़र कूबी गुसन बरअर मइय्यनता ख़ज्जन ख़त्ताचर। आस तंग्हय भाईस ओसगस गहि कमचका लातान ती उरखस केरस। गोलस गहि जोंख़ारिन एदआ गे पैसान पिटरीनू ख़ायदा हेल्लरस। गोलस गहि जोंख़र नवाचाकरस गहि उज्जनन एरर दरा हयकट मंज्जर केरर। आर गोलस गुसन किरयर दरा तिंग्गियर नवाचाकरस उज्जनुम रअदस। आस पैसान पिटरी नू ख़ायदआ लगियस। इदीन मेंज्जस दरा गोल्लस हूँ हयकट (घबराना) मंज्जस केरस। गोलस घोखा हेल्लरस की नवा चाकारस गुनी आलस हिक्कदस। आसीन पिट्टा पोलोन एन्ने नू घोखअर की थिर मंज्जस। आसीन कच कच मल नंज्जस ।
     एँड़ता गोलस गहि राजी नू ईस रहचस आस गहि एँड़-मूंन्ध (एक-दो)झन कुकोय ख़द्दर रहचर नेहअय हूँ बेंज्जा मल मंज्जकी रहचा अवंगे राजास कोहा राजकुमारी गहि बर (जीवन साथी) बेद्दा गे गोटा राजीनता राजकुमारररिन बरआ गे डुगडुगिया असताचस। संवसे राजीन ता राज कुमारर अंड़िसियर। दमाद बेद्दा गे आस सर्त उइय्यस की ने राज कुमारीर गहि नुड़चका लोटान पोखारिनता अम्म नू बेद्दोर आस गनेम कोहा राजकुमारी गहि बेंज्जा मानो। एन आधा राजी राजकुमारस अरा राजकुमारी गे चिओन। राजकुमारी पोखारीन ता अम्म नू लोटान नुड़आ लगिया अदीन ने हूँ बेद्दा पोल्ला लगियर। बेंज्जा गहि तयतपड़ा मना पोल्ला। गोलस दिकदिकरस केरस। नवाचाकरस होरमीन एरा लगियस। आस गोलासिन गोड़ लगियस दरा तंग्गन हूँ राजकुमारीर गहि नुड़ना-बेद्दना बेचना नू मेसरा गे दोवा नेचस। राजास तंग्हय राजकुमारीर गे बर मल ख़ाखरर से-ले नवाचाकरसिन हइर-गुइन के बेचना नू मेसरा गे बाचस। नवा चाकारस ई कत्थन तंग्हय कोहा भाईस आड्डोसिन तिंग्गियस।
     कोहा भाईस आसिन तिगाबाचस की नीन लोटान पुखारिन ता अम्म नू कूटी तरा नुड़के दरा उइके। एन अम्म ओन्ना गहि बहाना ननर की लोटान ब'ई नू सजओन दरा उयोन। राजकुमारी लोटान बेद्दा पोल्लो। ईर गहि नुड़ना-बेद्दना बेचनाओर मंज्जा। राजकुमारी गहि नुड़चका लोटान नवाचाकरस अलगेहेम बेद्दा चिआ लगियस। नवा चाकरस गहि नुड़चका लोटान राजकुमारीर बेद्दा पोल्ला लगियर। इस गहि नुड़चका लोटान अड्डो ब'ई नू नुलख़र उइय्या लगियर। अक्कु गा राजकुमारी ईस संग्गे हारचा केरर। कत्था नंज्जका मुताबिक गोलस गे तंग्हय कोहा तंगदन बेंज्जना मंज्जा। गोलस तंग्हय अधा राजीन ईरगे उज्जा -ओक्का गे चिच्चस। नवा चाकरस अरा अरा राजकुमारी राजा-रानी मनर निचोत उज्जा-बिज्जा हेलरर। कोहा भाईस अड्डोस हूँ राजदरबार नू नगद ले रअर दव-दव ओन्नन ओर नंज्जस।
     ई खीरी ती इदीम अख़तारी की ईर सयो भइय्योर एँड़ता-एँड़ता जोनी गहि जिया-जन्तु रहनुम हूँ मोका बेड़ा बीरी तंग्हय भइय्योरिन सहाड़ा चिआ लगियर। कोहा भइय्योस तंगानती सन्नी भइय्योरिन तंग्गियो-तंम्बस भेसे उज्जना-ओक्कना गहि डहरेन एदचस अरा अयो-बबर गहि कमी मन मना चिच्चस। आलर गे ईर लेक्खअम लूरगर मन्ना चाड़ र'ई ।

Comments

Popular posts from this blog

13.भरियस अरा लकड़ा

अंधरा-अंधरी राजा रानी

नागिन परी