करम परब

     करम बआ ख़नेम कुँड़ुख़र गही जिया नू रिज्झ कुर'ई काली का अदिन ए-न एका बक ती तेंग्गोन। ई करम परब दिम गा कुँड़ुख़र गही खरा कोहा धरम अरा नेम्हा परब तली। ईद सुपट भदो चन्दो एकादसी नू मनी। ओ-रेतिम ई परबन सवंसे झारखण्ड राजी ता कुँड़ुख़ ख़ोंड़हा नू उन्दूल नुम मनाबअनर। अवंगेम इदिन राजी करम हूँ बअनर। पहें ख़ो-ख़ा-ख़ो-ख़ा नू एकअम पद्दा नू सुपट करम उल्लम नीकइम केच्चर केरर होले आ पद्दातर ओड़ोगनर का ई बेड़ा ता करम मल फलचा बअर एकअम नन्ना उल्ला करम मनाबअनर ओ-र मंज्जा। एन्ने ती एकसन हूं मला पहें गुमला जिला नू राजी करम,इन्द करम,जितिया करम,दसई करम अरा सोहराई करम गुट्ठी मनाबअनर। एकसआनुम हूँ एकअम करम मनाबअनर पहें ने-ग ओन्टम र'ई अरा मनी।
       ई नेम्हा करम परबन एन्ने बेड़ा नुम बर'ई का गोट्टे ख़े-ख़ेल अयंग हुरमी सिंगर-पतर अत्तर एका दव सोभई। एकातरा ए-रोय अत्तरम जियन ख़ो-रतअना हरियारका। हुरमी ख़ल्ल नू खिती - पति लइक्का। गोट्टा परता टोंड़ग हरियर जवान मंज्जा । अत्तरा ख़ाड़-ख़ोसरान ए-रा एंग्गन ती ने बअना लेखआ हो हो,हो हो,हो हो बअनुम ननअम अइंठरनुम - मोंचड़ारनुम चों-गा-भोंग्गा लगी। ससरइर का नइहर कालू - बरऊ पेल्लारिन अरा जों-ख़ारिन ननअम छेकेचकी कुद्दो। भोड़ ती हूँ नीकइम अइय्या कोरचर तो लेइयेम होओ। हुरमी जिया-जंउत दिम खुसमारका इथरई। ख़ल्ल आड़ी-दरंगा नू पोंडरा पूंप एन्ने इथरई का मानिम ख़े-ख़ेल अयंग करम अड़सना ती मुन्ध बइकला पेंच्छो ही कइलगा कमअर खोसा नू खोसोरअर भेज्जा जो-ड़ोरआ गे सपड़ारकी रई। पईरी-पुतबीरी नाल टोंका नू जों-ख़र अरा पेल्लर ही एका सोहान करम रागे मेन्देरई। एकअम जों-ख़स ख़े-ल कमतअर का पुना ख़े-लन अस्सनुम बरओस आद खरा गेच्छातिम गुंगवारओ। माख़ा बीरी गा हुरमी पद्दा नू बे-चना दिम मेन्देरओ। ई बेड़ा नू खरा दुक्खे आलस हूँ नाल-टोंका तरा उरखस होले आस ही जिया चाँड़ेम दुक्खेन मोधोरई काली। चें-प पुंइय्या हेलरा होले जिया उला ती तान-तानिम डंड्डी उरखा हिलिरई। अवंगेम जों-ख़र तंगआ तिरयो-का मुरलिन हूँ संग्गेम कुत्तओर पुत्ता हेलेरओ किम अड्डो-मनख़ा ख़ापू जों-ख़र तिरयो - मुरली ती रागेन नतगा हेलेरओर।आर गहि कुल्ला का गुंगु बइकला पेंच्छो ती एन्ने सिंगराचका र'ई का बअना मल्ला। ए-रा ख़नेम जिया सीबा ख़ारआ हिलिरई अवंगेम डंड्डी हूँ पाइड़का र'ई :-
             एका जों-ख़स कड़रू ख़ापदस
             कुल्ला नू बइकला पेंच्छो भला
             कुल्ला नू बइकला पेंच्छो,,,,,,,,,
                     चेंड़ा जों-ख़स‌‌‌ कडरू ख़ापदस
                     कुल्ला नू बइकला पेंच्छो भला
                     कुल्ला नू बइकला पेंच्छो,,,,,,,
           चिओस बाच-बाच हेद्दे-हेद्दे मनेन
           धिरजा ननय पेल्लो बअदस भला
           धिरजा ननय पेल्लो बअदस,,,,,,।।
   करम अंड़सना ती एंड़ मून्द चन्दो मुन्धतिम जों-ख़र-पेल्लर समा नना हेलेरनर। ने गा पूना ख़े-ल एकासे ख़ेन्देरओ अदिगहि तिहा भांति नू रओर ने गा पच्चा ख़े-लन कमतअना गहि तिहा ननोर। पेल्लर तंगआ सिंगर पतर ख़ें-दा गे तंग्गियो-तम्बन कचकच ननोर अरा झुटिया का बला - पंयड़ा गे तुस्सोर। ई बेड़ा नू होरमा जों-ख़र-पेल्लर तंगआ -तंगआ रूवा - सुता नुम उंखकर रअनर ने बइकला पेंच्छो ही कइलगा कमआ लगी तो ने किचरी नू फूदना कट्टा लगी। अन्ने गा अखड़ा नू हुरमी उल्लम बे-चना नलना मनी पहें करम अड़सना बेड़ा अतर माख़ा - अतर माख़ा खोब पाड़ना बे-चना दिम मनी। करम अड़सना ती ओंद पे-ठ मुन्धिम डिंड्डा पेल्लर एड़पा नू जवा ख़ोप्पनर। जवा खुप्पका पेल्लर जवा अरगी पर्दना गूटी (संजोत उल्लागूटी)बालका अमख़ी का बे-क मल मों-ख़नर । सगर माख़ा ओक्कर की जवन सेवा नन्नर। करम ती ओन्द उल्ला मुन्ध डंड्डा कट्टनर। अउला हुरमी एड़पा नू दव-दव ओन्नर -मों-ख़नर । आ उल्लन संजोत उल्ला मलता अउलता ओन्ना-मों-ख़नन संजोत ओन्ना बअनर अरा अउलम पुना बेंजेरका कुकोयर गे ससरइर ती करम बउगी अंड़ेसतअनर। ई करम बउगी नू सिंगर -पतर ही जेतका आलो र'ई इदातो पुना किचरी-डोड्ढो, बइकला टइंय्या,दिखा,चिरा-चिलपी,झुटिया,बला-पंयड़ा,किरिट,बागिरका,खोगसो अरा पुजा बिरही नू इसुंग,सिंदरी,कंजर,धूप-धूवन,अड़खरा,पलख़ंजा गुट्ठी र'ई।
     भदो एकादसी उल्ला इदा तो करम उल्ला ने-का उबसा तुक्की आरिम उबुसनर। पहें बग्गे कुकोय ख़द्दारिम उबुसनर अरा जोक्क कुक्कोर उबसुर धरमेस ती बिनती नन्नर का ई ख़े-ख़ेल नू उज्जना गूटी एम्हय जिनगी कोडे़म बितआ नेकआ जूड़ी - पांती दव ख़क्खेरनर नेकआ अरा ख़द्द-ख़र्रा दव-दव मन्नर नेकआ। अवंगेम बो-लो ख़द्द ही रूपे नू पलख़ंजन डउड़ा नू उइनर। जों-ख़र अरा पेल्लर पइरीतिम सपड़ारनर। तंगआ -तंगआ ख़े-ल ठेसका गुट्ठिन सपड़अनर - झबरअनर। लोहाड़ी मना गे होरमर खे़-ल,डमुवा,झांझ,ठेसका,घंट संग्गेम अखड़ा नू ख़ों-ड़ोरनर । जुमुरका ख़ो-ख़ा पाड़नुम बे-चनुम करम टोंका कानर।करम मन्न ती जोक्क गेच्छम ओन्द अड्डा ख़ोब पाड़नर बेचनर। असते के जोक्क जों-ख़र नयगासिन होअर करम खंड्डाना तारा कानर अरा जोक्क पेल्लर लेंड्डा पूंप तोक्खा कानर। बच्छेरका जों-ख़र - पेल्लर असानुम करम ओन्दोरना गूटी बे-चनर ।
        नयगस अरा जोक्क उबुसका जों-ख़र करम मन्न हेद्दे कालर गोहररनर का:- ए करम देवता एम इन्ना ओन्द बच्छर ख़ों-ख़ा करम मनाबआ लगदम। ए-म निंग्गन नेम्हा जिया ती ओहमा संग्गे खरा रिज्झ ती होआ बरचकम रअदम। एन्ने बअर होरमर मोंजरा मन्नर। अन्तले नयगस लोटा अम्म ती करम मूलिन नो-ड़दस । ई ख़ों-ख़ा मून्द (तीन) बे-ड़हा आबदा मे-रन पोज्जदस। ईद मंज्जा किचरी कूरतअना। अन्तले इसुंग सिंदरी टूड़दस,आबदा तीख़लन छिटदस। एन्ने मंज्जका ख़ो-ख़ा नयगस बल्लुन होअर करम मन्न नू अरगर मून्द गोंटग दव-दव डाड़न खंड्डदस। अदिन कीता ती जों-ख़र झोकनर ख़े-ख़ेल नू मल खतेरआ चिअनर। नयगस गहि इत्तिका ख़ों-ख़ा करम डाड़न मून्द बेड़ा किरन्दअनर अन्तले ओन्दोरनर।
        करम बरनन एरर होरमा बीचू-नलू जों-ख़र पेल्लर करमन मोंजरा मनर अदिगहि ख़ों-ख़ा पाड़नुम बीचनुम अखड़ा बरनर। एन्ने डंड्डी पाड़नर: -
             ई उल्ला करम देवता
            सोने-मोने झरिया नू राचकी करम
             सोने-मोने झरिया नू राचकी।
             इन्ना गा बरचकी करम
              चँवरन धुकुरनुम बरचकी करम
               बिनियन धुकुरनुम बरचकी
                बरय कोरअय करम
                चँवरन धुकुरनुम अड़ेसकी करम।।
                 अक्कु बरचकी करम
                  एम्हय दुक्खेन होअय करम
                  एम्हय दंदन होअय करम।।
                             नेवछर के भल भले भले।
    अख़ड़ा अंड़सर की अख़ड़ा नू मून्द भवरी किरन्दअनर अरा मजही नू इजनर। नयगनी बरअर मुन्ध गा आर ही ख़ेड्डन नूड़ी ख़ो-ख़ा नू मजही अखड़न गुबारी ती ईगी। ई इगका अड्डा नू नयगस ने-ग ननर गड्डी अरख़र करमन गड़दस। करम गड्डका ख़ो-ख़ा करम मूली नू अबड़ा लेंड्डा पूंप गुट्ठिन खो़प्पनर। इबड़ा ने-ग मंज्जका ख़ों-ख़ा पद्दा ता होरमा आलर बरअर मोंजरा मन्नर।  उबुसका पेल्लारिन घोड़ो नना की ओन्दोरनर दरा करमन मून्द बे-ड़हा किर्रा-किर्रा लोटा ती अम्मन तुन्द्नर। आ ख़ों-ख़ा तंगआ करम बउगिन करम हेद्दे मड़ाबअर ताम हूँ ओक्कनर। मल उबुसकर जोक्क गेच्छम ओक्कनर अंतले पुजा ओ-र मनी काली। पुजा मंज्जका ख़ों-ख़ा नयगस मलता एकअम चाजरका आलस करमा-धरमा गहि खीरी तेंग्गदस। मजही-मजही नू "मेना महादेव छिटआ परवती" बअदस आ बीरिम आबदा तीख़िलन होरमर करम नू छिटनर। खीरी मेंज्जका ख़ों-ख़ा होरमर मुसुर कुट्ट बे-चनर उबुसका आलर ओना-मो-ख़ा कानर अरा होरमर दिम पाली -पाली ओना -मो-ख़ा कानर पहें जोक्क आलर बे-चुनम-नलनुम रअनर। पाड़ना बे-चना गा भइर माख़ा मनी पहें एकासे-एकासे बेड़ा काली अन्नेम बे-चना अरा पाड़ना गहि ताल,रागे ख़े-ल ही ताल हुरमी दिम एतना-अरगना रागे नू मनी। ई मला का सगर माख़ा ओंटम रागे नू बेचोर। हाँ ओंटा कत्था ईद र'ई का एकअम-एकअम पद्दा नू नन्ना उल्ला पइरी बीरी खीरी तेंग्गनर। 
       नन्ना उल्ला पइरी जवा पूंपन तोक्खनर दरा अदिन अखड़ा ता होरमा आलर गे ओहमा संग्गे ख़ट्टनर आ ख़ो-ख़ा गोट्टा पद्दा नू एड़पा - एड़पा कालर ख़ट्टनर।पइरी-पइरिम होरमर तंगआ-तंगआ खिती ख़ल्ल नू डंड्डा कटि्टका कीरो डाड़न गड़नर एन्ने नंज्जकाती खिती-पती नू नेखअय दिम नजइर-गुंजइर मल लग्गी। खिती नू रो-गे मल बरई। अवंगेम खिती अकय दव अरा बग्गा मनी। लोहाड़ी मना गे नयगस बरअर पुजा नन्दस। आ ख़ों-ख़ा करमन चड़नर। चड्डका ख़ों-ख़ा करमन एड़पा-एड़पा कुत्तअनर। हुरमी एड़पा नू करम देवता ही कोड़हे मइन मनी मुन्ध गा ख़ेड्ड नो-ड़नर अन्तले अर्पन चिअनर इसुंग सिन्दरी चिअनर अरा जों-ख़र पेल्लर गे मो-ख़ा गे असमा चिअनर। पद्दा नू पूरूचका ख़ों-ख़ा करमन ख़ाड़ बोहाबआ होअनर। बोहाबअना ती मुन्ध होरमर करम डाड़ा ती नेवछारनर अरा बअनर का "ए करम देवता नीन एम्हय हुरमी रो-ग-पापन होअर की कालके। एमा गे खरा सुक्खे चिअके।" 
        बोहाबआ कालो बीरी एन्ने डड्डी पाड़नर : - 
      ई उल्ला रहचकी करम
      सोने मोने करम
      सोने मोने,,,,,,,,,,,
               अक्कू गा कालोय करम
               गंग्गा समुदर करम
               गंग्गा समुदर,,,,,,,,,
      ई उल्ला रहचकी करम
      जोंख़र मजही करम
      पेल्लर मजही,,,,,,,,,
                अक्कू गा कादी करम
                रो-गेन होअर करम
                पापेन होअर,,,,
                नेवछअर की भाल,,,,भले भले।

Comments

Popular posts from this blog

13.भरियस अरा लकड़ा

अंधरा-अंधरी राजा रानी

नागिन परी