फग्गु परब
ई परब फग्गु चन्दो ही पुनई उल्ला मनी। ई उल्ला तिम कुँड़ुख़र गे पच्चा चान मुंजर'ई अरा पुना चान ओ-र-मनी । फग्गु पइरी ती चइत अरगी काली अरा चइत चन्दो नू पुना अइन बनचका करने इदिन चान ही मुन्ता चन्दो बअनर। ई बेड़ा नू ख़ल्ल -टोंका दरा परता -टोंड़ंग ता मन्न -मास ख़ोप्पा गुट्ठी हूँ एका दव इथरई। अतख़ा निदिगका ख़ों-ख़ा अबड़ा नू पुना -पुना बोलो -बोलो अतख़ा ख़ूरी अरा टुसा उरखी अन्तले पुना -पुना पूँप पुंइदई आद एवंदा दव इथरई एकदा जिया - कया दरा ख़न्न गे लोभ -लोभरअन इथरई। इबड़ा दिम असली पुना चान ही चिन्हा हिके। इबड़न धरमेस नमागे चान -चान एन्नेम पुना नंज्ज - नंज्ज किरतआदस। आस ही सवंग ति मन्न -मास ख़ोप्पा गुट्ठी चान - चान पुना मनी दरा नम्हय जियन हूँ ख़े- ना ख़ूरतई।
पुनई उल्ला पइरी नयगस टोड़ंग कादस अरा डिन्डा सिम्बाली डाड़न ओंदरकस रअस। परब पुतबीरी आ सिम्बाली डाड़ानुम फग्गु टोंका नू गड़नर अरा अदि ही चउगिरदा ख़ामी,बुसऊ गुट्ठी ती बांजनर इदि ही मने सिम्बाली मन्न नू गिद्ही ही खोता रहचा। नयगस अइय्या चिच्च दगदस।चिच्च हंदकारई होले नयगस मूंन्द खेप नू डाड़न ख़ोतर टिड़दस चिअदस। मूंन्द खेप बल्लु चलाबअना ही मने ओंद छेंव नू सोनो गिदहिन ख़ोसदस नन्ना छेंव नू रूपो गिदहिन अरा मून्दता छेंव नू आ सोरसोरो सिम्बाली मन्नन एका अइय्या अबड़ा गिदही रआ लगिया अरा आलारिन सस्ती अंड़सतआ लगिया।सिम्बाली डाड़न बल्लु ती ख़ोतदस आरा बअस ए-रा धरमे नीन सोनो गिदहिन अरा रूपो गिदहिन लवचकय,मन्नन हूँ टिड्डकय दरा अदि गहि सस्ती ती एम्हय पुरखारिन बछाबाचकय अरा उबार नंज्जकय।अन्नेम एमन नड़ी -चें- प दरा एकअम बेसे दुक्ख -दंद - बे- स- बे- कार ती उबार नंद्दय नेकअन।
ख़द्दर फग्गु अंड़सना ती ओन्द पे-ठ मुन्धतिम बोड़जो नू (एकदा सनई ख़ोप्पा ही ख़इकन खन्डडर छोटे -छोटे टेम्पा कमअर) मुन्धभारे तरा जोक्क अड्डा अम्म्बर,ख़ज्जन छबअर ख़यदआ - ख़यदाआ उइकर रअनर। अदिन लेबदा,ढोट्ठा,चिचिबान बअनर। फग्गु दगचका चिच्च नू दगआ - दगआ टटख़ा,जम्बु,कठड़ा इदातो हुरमी ख़ंजपा आबो मन्न मंइय्या लेबदआनर। एन्ने नन्ना ही घोख र'ई का इबड़ा हुरमी मन्न नू बग्गे ख़ंजपा ख़ंजओ अवंगेम लेबदओ बीरिम बअनर "हरयो - हरयो जम्बु,टटख़ा नगद ख़ंजके"।नन्ना उल्ला पइरिम फग्गु दगचका बछरका लुहाठी,ढुठ्ठू गुट्ठिन ख़ंजपा आबो मन्न नू टंगनर।एन्ने नन्ना पत्त नू घोख र'ई का मन्नन धिराबअनर - अगर मल ख़ंजओय होले निंग्हय दसा हूँ एन्नेम मनो। इबड़ा होरमी ही मूली नू ओंटा खीरी एन्ने र'ई :-
सारू परता जे की गुमला,लोहोड़दगा ती दखिने कूटी - कूटी घेरचका बेसे इथरई।आ परता नू ओंटा कोहा ले सिम्बाली मन्न रहचा। आ मन्न नू सोनो गिदही अरा रूपो गिदही रआ लगिया।आद आलर ही उगता -पगसिन ख़ल्ल ती (एकदन नलख ननर ख़ल्लनुम अम्मबर एड़पा का लगियर) चो-दअर होआ काला लगिया दरा तंग्हय खोता कमआ लगिया।आलर नलख ननो बीरी लेल्ले ख़द्दन गुंग्गू नू कीदअर नलख नना लगियर। ताक ए- रर सट्ठरअरन पेसर होआ लगिया दरा तंग्हय ख़द्द गे चरा चिआ लगिया।अदि ती आलर एवंदा सस्ती खेपआ लगियार। आलर गे टोंका अड़खा काना का नलख नन्ना मस्किल मना काला लगिया।होरमा आलर अकय खिलपइत नू उज्जा लगियर।आलर ही एन्ने खिलपइतन ए-रर धरमेस गे सोग्गे लग्गिया।अवंगे आलर ही ई ससाइतन तरकूटी नना गे ओंटे ठेपरा चेंटगर चेंड़ा जों-ख़स ही मुठन धरअर की ख़े-ख़ेल नू इत्तियस। आस गिदहिन लवआ पिटा गे सारू परता तरा काला हेल्लरस। कानुम -कानुम माख़िया केरा ख़ने ओंटे रन्ड्डी पच्चो ही एड़पा डहरे नू रहचा।अदि ही नामे ख़ोस्सो रहचा अदि गुइयम पाही रहचस। आ पच्चो हूँ अकय दव पाहि ख़ूजिया।आस एन्देर काला लगियस अदिन आ पच्चोन तिग्गियस।आद अक्खा केरा का ई कुक्कोस सोनो गिदही अरा रूपो गिदहिन लवआ पसआ काला लगदस।ओंड्डका - मोक्का ख़ों- ख़ा बिडिरयर दरा ख़ंद्दरर केरर।पहें आद गा ताक ए-रा लगिया का ई कुक्कोस एका बारी ख़ंदरओस।एन्देर गे का आ पच्चो आ सोनो -रूपो ही आली रहचा। अवंगे आस ही नलखनू दखल चिआ बिद्दया।आद भइर माख़ा नू आस ही एडे़तकन्नन उला उला मोक्खा दरा खोखलो नंज्जा चिच्चा।
पइरी आस तंग्हय कमहड़न चेड़अर काला हेल्लरस।आस जोक्क गेच्छातिम तिगाबअर लओन बअर कि एड़ेंतन अरगआ बिद्दयस पहें आद गा ख़ुस्सकी रहचा ठस्स ले एस्सरा केरा।असतलेतिम किरयस केरस।नन्ना उल्ला फिन एंड़ेतकन्न कमचस की काला हेल्लरस अउला हूँ असानुम माख़िया। ख़ने आ पच्चो गुइयम रहचस।अउला हूँ आ पच्चो अन्नेम नंज्जा। आस ही ख़ंदरका ख़ों- ख़ा ख़ोस्सो मोक्खा चिच्चा। असन अंड़सर एंड़ेतकन्नन अरगआ बिद्दयस अउर ठस्स न एस्सरा केरा। अक्कु आस बुज्जझरस केरस। ई उल्ला किरर आस सोजहे लोहरा एड़पा केरस अरा नय (नव) मन्न ही एंड़ेत अरा दोय (दस) मन्न ही कन्ना पन्ना ही कमताचस। अदिन होअर काला हेल्लरस। अउला हूँ आ अड्डाम अंड़सर ऊख़िया। आ पच्चो गुइयम पाही रहचस। अउला हूँ आ पच्चो एका दव कुना पाही ख़ूजिया।दव - दव ओना -मो-ख़ा गे चिच्चा। एंड़ो झनर बिडिरयर। आस ख़ंद्दरस ख़ने आद मुन्ता लेखअम मो-ख़ा बिद्दया। एकासे मो-ख़ा बिद्दया अन्नेम अदि ही हुरमी पल्ल एस्सरा केरा। अक्कु ईस तंग्हय नय मन्न ही एंड़ेत अरा दोय मन्न ही कन्नन होअर चला केरस। एकासे गिदही घी सिंया अंड़सियर अन्नेम आसिन नेप्पा-पेसा होआ गे आस मंइय्या मंडरारआ हेल्लरा। आस ताक अड्डा नू उक्कियस अरा तुकअर कन्ना अम्बितस आद सुपट सोनो गिदहिनुम लग्गिया। आद गेच्छा खत्तरा दरा फड़फड़रअर केच्चा केरा। नन्ना खेप नू रूपो गिदहिन लग्गिया आद हूँ गेच्छम हेबेड़रा दरा फड़फफड़रअर केच्चा केरा। मुंज्जा नू घोखचस अगर मन्नन रअर चिअदन होले गा नन्नद बरअर खोता अट्टा उंग्गी। एन्ने घोखअर अउर ओंग्होन कन्ना अम्बियस अरा आ कोंहा सिम्बाली मन्नन हूँ लवचस दरा टिड्डस चिच्चस। इबड़ा हुरमी दिम परता ती ढेर गेच्छा पद्दा तरा कालर ख़त्तरा एकसन पद्दियर नाल - टोंका नू नलख नना लगियर।आलर अक्खर केरर का नमन सइत चिऊ आलो ही नास मंज्जा केरा। आलर खुंसी ती एकसन रहचर असानुम धलिन मुठअर मेरख़ा तरा हुर्रे-हुर्रे बअर तपआ नना -नना डेगआ हेल्लरर। इदि पत्त नू डन्डी हूँ पाड़नर :-
ने भइया हुर्रे बे-चदर
मेर्ख़ा नू धूली चोआ लगी।
बबू भइयर हुर्रे बे-चदर
मेर्ख़ा नू धूली चोआ लगी।
इदि गहि इयाइदगेम अद्दी कुँड़ुख़र दरा पुरखर 'फग्गु परब 'मनाबआ हेल्लरर। इन्ना हूंँ नाम मनाबअदत। अरा एवंदा उल्ला ख़े-ख़ेल चन्दो अरा बीड़ी रओ अवंदा उल्ला गूटी मनाबअनुम रओत। नन्ना उल्ला पइरी हुरमी एड़पा -एड़पा नू हूँ पुजा -धेजा नन्नर दव - दव असमा - लड्डू बीतअनर अन्तिले ओन्नर -मो-ख़र। गुमला जिला ता सिसई बोलोक नू गा फग्गु गेम पुना जवनख़द्दीरिन ओंदरनर। ओन्तअर-मो-ख़तअर अड़ती बीरी सेन्दरा बे-चा होअनर। सेन्दरा उरूखना मुन्द बग्गे सेंदरा लग्गागे धरमेन गोहरारनर।बग्गे सेंदरा लग्गना पुना चान नू दव खिति -पती मन्ना ही चिन्हा तली। फग्गु सेंन्दरा ता जोक्क अहड़न ख़यदअर उइनर अरा ख़ेस्स चांख़ओ बीरी अदिन बिहनी संग्गे मेसनर का बग्गे ख़ंजआ पाना नेकअन।
फग्गु परब पच्चा चान ही मुंज्जा अरा पुना चान उल्ला कुँड़ुख़र ई गे मना बअनर का अउलम धरमेस सोनो - गिदही अरा रूपो गिदहिन लवचकस रहचस। अरा ईद कुँड़खर ही दव दस्तुर हिके। कुँड़ख़र इदिन अख़नर नेकअन का ईद खट्टर(हिन्दू) ही होली परब ती ढेर दव हिके। अवंगे होरमा कुँड़ख़र फग्गु पुना चान परब उल्ला तम्हय एड़पा नुम अयंग -बंग, ख़द्द- ख़र्रा संग्गे मनाबअनर अरा धरमेन गोहरारनर:-ए धरमे बंगायो इन्ना फग्गु परब उल्ला ए-म पुरखर गहि नंज्जका तिंका दस्तुर लेखम पच्चा चान ती पुना चान नू कोरआ लगदम। निंग्हय बराकइत एम्हय मलदव चानन छिन्डर हेबड़न नेकअन अरा एम पुना चान नू पुना उज्जनन दव-दव उज्जा ओंग्गदम नेकअन। केरका चान ता हुरमी रो-गे , दुक्खे-ससाइत गुट्ठिन नठाबआ चिआ अरा पुना चान नू खुंसिन्ती निंग्हय सेवा ननागे एम्हय खतरी बराकइत चिआ। नीनिम गा उज्जना ओक्कना गहि ओ-रे अरा मुंज्जा तलदय।
Comments
Post a Comment